Tại hội nghị đánh giá việc thực thi pháp luật trong lĩnh vực biểu diễn và lấy ý kiến để định hướng xây dựng luật biểu diễn nghệ thuật do Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch (VH-TT-DL) tổ chức tại TP HCM ngày 11-11, nhiều bất cập trong công tác quản lý đã được nêu ra.
Thẻ nghệ sĩ: Chờ xem xét
Không như các hội nghị của Bộ VH-TT-DL trước đây, việc cấp chứng chỉ (hay còn gọi là thẻ) hành nghề cho nghệ sĩ nhằm quản lý chặt hoạt động nghề nghiệp của nghệ sĩ biểu diễn như từng được thông báo sẽ thực hiện vào tháng 12 tới đã không được đề cập tại hội nghị lần này.
Lý giải, Cục Nghệ thuật Biểu diễn cho rằng “dù có vẻ hợp lý nhưng vấn đề này cần được bàn kỹ hơn. Chính vì vậy, đề án này dù đã được Cục Nghệ thuật Biểu diễn đề xuất với Bộ VH-TT-DL nhưng nó sẽ được gác lại và xem xét sau”. Đây là điều khá bất ngờ bởi trong những buổi tham kiến, đóng góp xây dựng luật nghệ thuật biểu diễn trước đây, phần lớn ý kiến cho rằng để có được một môi trường biểu diễn nghệ thuật thật sự trong sạch, cần cấp thẻ hành nghề.
Dù vậy, theo quan điểm của nhiều người trong giới, đây là vấn đề cần được nghiên cứu và xem xét thấu đáo. Bởi lẽ, “một môi trường nghệ thuật lành mạnh không phụ thuộc vào việc nên hay không nên cấp thẻ hành nghề mà được quyết định bởi chính ý thức, đạo đức làm nghề của mỗi nghệ sĩ tự đề ra cho bản thân” - nhiều ý kiến phản ứng.
Việc cấp thẻ hành nghề cho nghệ sĩ không mới trên thế giới. Những quốc gia có nền công nghiệp giải trí phát triển như Anh, Mỹ đã triển khai từ nhiều năm và thực hiện tương đối hiệu quả. Những ý kiến đề xuất cấp thẻ hành nghề cho nghệ sĩ Việt nhằm siết chặt quản lý, nâng cao hiệu quả hơn cho hoạt động biểu diễn. Trong bối cảnh người người đều có thể trở thành nghệ sĩ, đặc biệt có thể đăng tải lên mạng mọi thứ với tên gọi “tài năng”, chỉ cần có lượng người xem đông cũng có thể được gọi là nghệ sĩ, việc cấp thẻ hành nghề còn là biện pháp giúp phân cấp năng lực, trình độ chuyên môn của nghệ sĩ, từ đó loại bớt những kẻ dùng chiêu trò để tiến thân trong thế giới giải trí.
Dù vậy, khi đặt vào đời sống hoạt động nghệ thuật của nước ta, việc xác định phải cấp thẻ hành nghề cho đối tượng nào, dựa trên tiêu chí ra sao... là vấn đề đáng bàn. Chính vì vậy, việc cấp thẻ hành nghề nghệ sĩ vẫn vấp phải ý kiến trái chiều. Nhiều ý kiến cho rằng nghệ sĩ do công chúng tạo nên bởi sự yêu mến, ngưỡng mộ tài năng của họ. Nếu kém tài, người đó chắc chắn bị công chúng quay lưng. Ai cũng có quyền được thể hiện tài năng của họ và việc trở thành nghệ sĩ hay không do chính tài năng của họ quyết định.
Ngay chính Cục Nghệ thuật Biểu diễn cũng băn khoăn khi đề cập đến việc cấp thẻ hành nghề. “Nghệ thuật tồn tại khi nghệ sĩ chinh phục được khán giả. Thực tế đời sống nghệ thuật biểu diễn nước ta cho thấy có những người được học hành tử tế nhưng sau đó chẳng có mấy đóng góp cho lĩnh vực nghệ thuật mà họ lựa chọn. Ngược lại, có những người không kinh qua trường lớp nhưng lại khẳng định được tên tuổi trong lòng công chúng” - Phó Cục trưởng Cục Nghệ thuật Biểu diễn Đào Đăng Hoàn chia sẻ.
Chưa kể tình trạng “đá chéo sân” của giới nghệ sĩ hiện nay, tức là một người cùng lúc có thể làm nhiều công việc: diễn viên, ca sĩ, người mẫu, MC,… khiến việc định ra những chuẩn mực để cấp thẻ cũng là vấn đề nan giải.
Việc cấp thẻ hành nghề không chỉ áp dụng cho ca sĩ, diễn viên mà còn cả người mẫu. Cục trưởng Cục Nghệ thuật Biểu diễn Vương Duy Biên nói: “Trước nhiều vấn đề phức tạp nảy sinh, việc nên hay không nên cấp thẻ hành nghề cho nghệ sĩ cần phải được suy xét, cân nhắc kỹ, trưng cầu ý kiến rộng rãi rồi mới quyết định”.
Cấp phép nhiều hơn cho người đẹp đi thi quốc tế
Đề cập đến những bất cập, tồn tại trong quá trình triển khai thực hiện nghị định và thông tư khi chưa có luật nghệ thuật biểu diễn, Sở VH-TT TP HCM kiến nghị Bộ VH-TT-DL xem xét quy định chỉ những cuộc thi người đẹp có quy mô tổ chức và có giải thưởng tầm quốc tế và châu lục thì Bộ VH-TT-DL đề cử người đẹp đại diện Việt Nam tham dự, còn lại các cuộc thi quy mô nhỏ mang tính nghề nghiệp nên giao thẩm quyền cấp phép cho địa phương. Điều này phần nào đồng nghĩa nới rộng quyền tham dự các cuộc tranh tài ở sân chơi quốc tế cho người đẹp Việt. Đây cũng là kiến nghị của nhiều người trong giới. Bà Nguyễn Thế Thanh, Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội Người mẫu Việt Nam, nói: “Việc hạn chế người đẹp tranh tài ở các đấu trường nhan sắc quốc tế như thời gian qua có nhiều bất cập và điều dễ thấy nhất là tình trạng đi thi chui, tạo nên hiện tượng không hay cho thị trường biểu diễn”. Chính vì vậy, theo bà Thế Thanh, không chỉ có các người đẹp là hoa hậu hay á hậu mới được phép đại diện Việt Nam đi thi hoa hậu quốc tế mà cả những người đẹp thuộc tốp 5 hay thậm chí tốp 10 các cuộc thi hoa hậu trong nước đều có thể đi thi. “Cần tạo điều kiện cho những nhan sắc khác được thi thố tài năng nếu họ có đủ tự tin và tài chính” - bà Thanh đề nghị.
